Galery – wspaniałe okręty znane od czasów starożytnych

Najgroźniejszymi okrętami wojennymi czasów starożytnych były galery, a zwłaszcza triery, czyli statki trójrzędowe osiągające bardzo duże prędkości. Załoga triery liczyła 200 wioślarzy zlokalizowanych po obu stronach statków w trzech rzędach. Zmierzch znaczenia militarnego galer nastąpił dopiero pod koniec średniowiecza, a przyczyniła się do tego wysoka skuteczność dział na galeonach.

Długa historia galer

Nazwa tego statku pochodzi od ryby mieczowej galeos, której kształt głowy kojarzy się z charakterystycznym, spiczastym zakończeniem galer. Galery wyróżniały się niezwykłą smukłością i otworami wiosłowymi, jednak po XIV wieku coraz częściej zastępowano je podłużną belką, na której opierano wiosła.

Te okręty o napędzie wiosłowym wspomaganym czasami przez żagle stosowano zwłaszcza na wodach Morza Śródziemnego od czasów starożytnych aż do wieku XIX. Jednak po bitwie pod Lepanto w roku 1571 znacznie częściej pełniły już funkcje reprezentacyjne niż militarne. Najbardziej znane były galery budowane przez Fenicjan i Greków.

Budowa galer

Znani z zamiłowania do żeglugi i kupiectwa Fenicjanie wykorzystywali do budowy galer przede wszystkim wyjątkowo wytrzymałe i niezwykle mocne drewno cedrowe. Ich statki miały charakter nie tylko wojenny, ale i handlowy.

Podstawowy napęd stanowiły oczywiście wiosła, jednak podczas żeglugi z wiatrem wykorzystywano też czasami prostokątne żagle. Do XV wieku był to tylko jeden żagiel, natomiast w późniejszym czasie dwa. Jednak trzeba sobie uzmysłowić, że ożaglowanie stanowiło jedynie element uzupełniający i nie miało charakteru dominującego. W dużym stopniu wynikało to z przesadnie długich rei. Poza tym ożaglowanie zazwyczaj było refowane.

budowa galery

Sterowano galerą za pomocą wielkich wioseł umieszczonych symetrycznie na zakrzywionej rufie statku. Dopiero od XV wieku zaczęto stosować ster zawiasowy.

Wiosłowanie na galerach nie należało do łatwych zadań i wymagało naprawdę sporego nakładu sił. Prawidłowy rytm wiosłowania pomagał utrzymać flecista bądź bębniarz. Ponadto na pokładzie zawsze znajdowała się osoba nadzorująca pracę wioślarzy i pilnująca, aby nie przestawali nawet na chwile wiosłować.

Często stosowaną formą „zachęty” do pracy był twardy kij albo bat. Należy jeszcze wspomnieć, że wioślarzami byli najczęściej niewolnicy lub zesłani skazańcy i nazywano ich galernikami.

Galery miały najczęściej dwa, trzy lub cztery rzędy wioseł, bywały też jednostki wielorzędowe. W XIV wieku zrezygnowano zaś z drugiego rzędu wioseł. W każdym razie z reguły od 20 do 26 wioseł przypadało na jedną burtę.

W związku z tym, że waga wiosła mogła wynosić nawet 250 kg, to jego obsługą musiało się zająć co najmniej pięciu wioślarzy, czasami ośmiu. Warto podkreślić, że starożytne galery różniły się konstrukcyjnie od tych budowanych w czasach późniejszych, ponieważ stosowano coraz bardziej nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne.

jak walczyła galera

Galery zawsze wyróżniały się bardzo smukłą sylwetką. Początkowo stosunek szerokości do długości wynosił 1 do 6, ale w późniejszym czasie te wartości zmieniły się i osiągnęły poziom 1 do 9. Jeżeli do tego doda się napęd wiosłowy, to nic dziwnego, że największym walorem galer była duża prędkość.

Jakie zastosowanie miały galery?

Fenicjanie byli świetnymi żeglarzami i nawet na swoich monetach przedstawiali statki. Wielkie galery budowali do długich rejsów oraz bitew morskich, z kolei mniejsze wykorzystywali na krótkie wyprawy handlowe.

Grecy zaś stworzyli swoją flotę wojenną z trier w V wieku p.n.e., aby obronić się przed armią króla perskiego Kserksesa. Po zwycięskiej bitwie pod Salaminą flota ateńska stała się na tyle mocna, że spokojnie sobie poradziła ze sprzyjającymi piratom niewielkimi księstwami wyspiarskimi zlokalizowanymi na greckim wybrzeżu.

galera

Jak już wcześniej wspomniano, każda galera miała charakterystyczny dziób spiczasty, więc przy osiągnięciu dużej szybkości łatwo było staranować inne okręty. Dochodziło do tego, że statki same poddawały się, aby uniknąć staranowania i pójścia na dno.

Zazwyczaj więc nie było potrzeby dokonania abordażu. Podstawową bronią na galerach był taran, natomiast żołnierze mieli miecze, włócznie i tarcze. W późniejszym czasie, czyli w XV wieku, na galerach dodatkowo pojawił się mostek abordażowy. Ponadto na nadbudówce dziobowej umieszczano od 3 do 7 dział.

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (1 - opinie, średnia opinia: 5,00 z 5)
Loading...