W wielu przypadkach zdarza się, że już pierwsza styczność z żeglarstwem wzbudza w człowieku niesamowitą pasję i skłania do tego, aby wziąć stery w swoje ręce. Czasami wystarczy krótki zorganizowany rejs albo wejście na pokład małej żaglówki podczas pobytu w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, aby złapać bakcyla. Wtedy też pojawia się chęć zdobycia odpowiednich uprawnień. Sprawdźmy więc, w jaki sposób można zrobić patent żeglarski.
Uzyskanie patentu żeglarskiego nie jest tak skomplikowane, jak często wydaje się na pierwszy rzut oka. Co więcej, nie trzeba mieć wielkiego doświadczenia oraz wyjątkowo szerokiej wiedzy. Wystarczy kilka podstawowych informacji i zapał, aby bez większych problemów zdać egzamin na patent żeglarza jachtowego.
Czy jest potrzebny patent żeglarza jachtowego?
Odpowiedź zależy od tego, w jakim stopniu jesteś zaangażowany w żeglowanie. Jeżeli pragniesz od czasu do czasu spędzać urlop pod żaglami, ale nie marzysz o samodzielnym kierowaniu większymi jednostkami, to oczywiście żadne uprawnienia nie są wymagane. Posiadania patentu nie potrzebujesz także, kiedy przebywasz na pokładzie jako zwykły pasażer.
Trochę inaczej będzie, kiedy zapragniesz prowadzić jacht żaglowy mający długość kadłuba większą niż 7,5 metra bądź jacht motorowy o mocy silnika powyżej 10 kW (13,60 KM). W takiej sytuacji konieczne jest uzyskanie dokumentu potwierdzającego uprawnienia do kierowania takimi jednostkami, a więc patentu żeglarskiego.
Jest on również niezbędny, kiedy uprawia się turystykę wodną na jachtach motorowych o długości kadłuba do 13 metrów i mocy silnika wynoszącej maksymalnie 75 kW (101,97 KM), które mają konstrukcyjne ograniczenie prędkości do 15 km/h.
Podstawę prawną w tym zakresie stanowi ustawa z 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, Dz. U. z 2013 r. poz. 1458, a także rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z 9 kwietnia 2013 r., Dz.U. z 2013 r., poz. 460.
Kto może zostać żeglarzem jachtowym?
Każdy, kto uwielbia akweny i pragnie zostać wilkiem morskim lub chce żeglować po jeziorach i rzekach. Nie ma żadnego znaczenia ani wiek, ani też doświadczenie. Jeżeli tylko zakochasz się w żeglowaniu, to najlepiej poszukać w zasobach internetowych jakiegoś szkolenia żeglarskiego, które zakończy się stosownym egzaminem, a następnie wydaniem patentu. Oferta takich szkoleń jest dość różnorodna, więc nie powinno być problemu ze znalezieniem odpowiedniego dla siebie.
Można zdecydować się na kurs 14-dniowy lub intensywną wersję tygodniową. Ciekawą formą jest zaś rejs szkoleniowy, ponieważ łączy przyjemne z pożytecznym. Warto dodać, że wystarczy zaledwie jeden weekend na uzyskanie uprawnień sternika motorowodnego.
Program tego typu kursów obejmuje zarówno wykłady, jak i zajęcia praktyczne. Co ciekawe, organizatorzy bardzo często już wcześniej udostępniają materiały do nauki, więc kursanci mogą spokojnie przygotować się do egzaminu teoretycznego jeszcze przed rozpoczęciem szkolenia. Nie jest wymagane wcześniejsze doświadczenie w żeglowaniu, ani nawet umiejętność pływania, aczkolwiek może być ona przydatna i dlatego najlepiej rozpocząć jej naukę równocześnie z podjęciem szkolenia na patent żeglarski.
Warto jednocześnie podkreślić, że zgodnie z owym rozporządzeniem Ministra Sportu i Turystyki z 2013 r. nastąpiło zniesienie obowiązku odbycia stosownego kursu przed przystąpieniem do egzaminu na patent żeglarza jachtowego, jednak zaleca się taki krok. W końcu nie o sam dokument tak naprawdę chodzi, ale o rzetelną wiedzę i szlifowanie umiejętności żeglarskich pod czujnym okiem doświadczonych instruktorów. To da gwarancję bezpiecznego pływania.
Kiedy można zapisać się na kurs i egzamin, aby zostać żeglarzem jachtowym?
Szkolenia przygotowawcze organizowane są na terenie całego kraju, co stanowi duże ułatwienie na znalezienie optymalnego miejsca. Można zarezerwować sobie kurs w okresie wakacyjnym, ale w tym czasie należy liczyć się z trochę wyższym wydatkiem. Osoby szukające oszczędności powinny wybierać terminy kwietniowe bądź październikowe.
Często zdarza się, że pogoda w tym czasie okazuje się dość stabilna. Przede wszystkim nie występują gwałtowne burze, aczkolwiek noce na pewno będą zdecydowanie chłodniejsze, nawet z przymrozkami.
To jednak ciekawa alternatywa dla kursów letnich.
Organizatorzy takich szkoleń w ramach kosztów ogólnych zapewniają zarówno egzamin, jak i wydanie patentu. Co więcej, w wielu sytuacjach można jednocześnie uzyskać certyfikat ISSA, a będzie on niezwykle przydatny podczas rejsów na wodach zagranicznych. Oczywiście należy wtedy liczyć się z niewielką dopłatą.
Jak już wcześniej wspomniano, nie ma obowiązku odbycia kursu, aby zdobyć patent żeglarski. Trzeba jedynie zapisać się samodzielnie (osobiście albo poprzez stronę internetową) na egzamin w Polskim Związku Żeglarskim bądź Polskim Związku Motorowodnym.
Adresy związków okręgowych, bazę pytań egzaminacyjnych, a także wszystkie wzory dokumentów łatwo znaleźć na http://pya.org.pl/polski-zwiazek-zeglarski/page/patenty/.
W przypadku bezpośredniego zapisu na egzamin, a więc bez kursu przygotowawczego, należy uiścić stosowną opłatę egzaminacyjną. Sam egzamin składa się zaś z części teoretycznej i praktycznej.
System patentów żeglarskich
Dotychczas była mowa na temat patentu żeglarza jachtowego, który można uzyskać bez żadnego doświadczenia w pływaniu, a jedynym wymogiem jest w zasadzie zdanie egzaminu.
Trzeba jeszcze dodać, że trzeba mieć ukończone 14 lat, aby zostać żeglarzem jachtowym. Patent uprawnia do kierowania wszystkimi rodzajami jachtów żaglowych po akwenach śródlądowych, jachtami żaglowymi o kadłubie o długości do 12 metrów po wodach morskich wewnętrznych, a także pozostałych wodach morskich, o ile pływa się w porze dziennej i w strefie maksymalnie 2 Mn od brzegu.
Doświadczenie jest wymagane już przy drugim stopniu żeglarskim. Patent jachtowego sternika morskiego otrzymuje się po zdaniu egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności oraz odbyciu minimum dwóch rejsów po akwenach morskich, z tym że ich łączny czas musi wynosić co najmniej 200 godzin.
Należy dodać, że trzeba mieć również ukończony osiemnasty rok życia.
Uprawnienia jachtowego sternika morskiego pozwalają prowadzić jachty żaglowe po wodach śródlądowych, natomiast te mające kadłub o długości do 18 metrów po wodach morskich. Jednostki mogą zostać wyposażone w pomocniczy napęd mechaniczny.
Warto zaznaczyć, że jednocześnie nabywa się patent motorowodnego sternika morskiego, który daje możliwość pływania jachtami motorowymi po wodach śródlądowych, natomiast po wodach morskich jachtami motorowymi o długości kadłuba do 18 metrów.
Najwyższym stopniem żeglarskim w naszym kraju jest kapitan jachtowy, który może prowadzić bez żadnych ograniczeń jachty zarówno po wodach śródlądowych, jak i morskich. W związku z tym, że automatycznie uzyskuje się uprawnienia kapitana motorowodnego, to nie ma przeszkód, aby kierować też jachtami motorowymi po wszystkich akwenach.
Patent kapitański to jednak kwestia długiego czasu i dużego doświadczenia w pływaniu, ponieważ należy odbyć przynajmniej sześć rejsów po wodach morskich, których łączny czas musi wynosić minimum 1200 godzin żeglugi. Dodatkowy wymogi dotyczą rodzajów żeglugi.
Wśród tych 1200 godzin, co najmniej 400 musi być samodzielnym prowadzeniem jachtu o kadłubie powyżej 7,5 m, minimum jeden rejs powyżej 100 godzin na jachcie o kadłubie powyżej 20 m oraz przynajmniej jeden rejs po wodach pływowych w wymiarze czasowym powyżej 100 godzin i z zawinięciem do minimum dwóch portów pływowych.
Należy jeszcze wspomnieć o patencie sternika motorowodnego, który można uzyskać już w ciągu jednego weekendu. Ten dokument daje podstawę prawną do kierowania jachtami motorowymi. Jak widać, uzyskanie patentu jest bardzo szybkie, tym bardziej że nikomu nie powinno sprawić wiele problemów zaliczenie egzaminu.
Zasadność uzyskania tego patentu zależy jednak od tego, czy planuje się zdobyć patent jachtowego sternika morskiego. Osoby, które mogą się pochwalić tym dokumentem, nie potrzebują przecież osobno starać się o to, aby zostać sternikiem motorowodnym, ponieważ automatycznie uzyskują patent sternika motorowodnego.